شیراز، جامعة شیراز، کلیة الآداب والعلوم الإنسانیة، قسم اللغة العربیة وآدابها

نوع المستند : علمیة محکمة

المؤلفون

1 قسم اللغة الفارسیة وآدابها ، کلیة العلوم الإنسانیة. جامعة تربیت مدرس

2 طالب hgدکتوراه فی تعلیم اللغة العربية ، الجامعة اللبنانیة

المستخلص

يعتبر تدريس اللغة العربية واللغة الفارسية کلغات ذات أهمية  خاصة في العالم الإسلامي،  ومن المهم معرفة کتب تعليم هاتين اللغتین لتحقيق الأهداف التربوية، والهدف من القيام بهذه الدراسة هو تحليل وتقييم السلسلتین التعلیميتین «العربية للعالم» وسلسلة «مينا» وفق مؤشرات کانينغزورث المتعددة والمقترحة (2007). والسؤال المطروح في هذه الدراسة: ما مدی تطابق محتوي هاتين السلسلتين مع مؤشرات کانينغزورث التقييمية من وجهة نظر مدرّسي ومدرّسات اللغة الفارسية واللغة العربية؟ وأي سلسلة يمکن تصنيفها من الجانب العلمي أکثر تطابقاً مع مؤشرات کانينغزورث؟ تتبع هذه الدراسة منهج جمع المعلومات والمنهج الميداني باستخدام أداة الاستبيان لـ 10 من مدرسي اللغة الفارسية و10 من مدرسي اللغة العربية. وأظهرته النتائج العامة  من تقييم کلا مجموعتي مينا والعربية للعالم التعليمية هو تفوق سلسلة «العربية للعالم» التعليمية علی سلسلة «مينا» لتعليم اللغة الفارسية في مجال تعليم القواعد، وتقديم مواضيع مرتبطة بمؤشرات الصوتيات وتعليم اللفظ، وانعکاس مؤشرات الخطاب في محتوي الکتاب، وتحقيق مؤشرات التصنيف، والأصول والاتجاهات التعليمية، وکذلک أساليب التعليم و التعلّم. وکذلک قامت هاتان السلسلتان التعليميتان بدراسة مؤشرات اللغة العامية والفصیحة بصورة متساوية. ومن النتائج الأخری لهذه الدراسة نسبة ترکيز العربية للعالم  بصورة أکبر علی مؤشرات اختيار المحتوي في الکتاب العربي وتقديم محتويات لتنمية المهارات اللغوية الأربعة من الکتاب الفارسي بالإضافة إلى أن هذا الکتاب کان ناجحاً باعادة عرض القيم الاجتماعية والثقافية بصورة أفضل.ومن الملاحظ أن التدقيق في موضوع وعنوان المواضيع في الکتابين قد بيّن أن المؤشرات المرتبطة بهذا المبحث ومبحث المنحی التواصلي أيضا قد تم استخدامها في کلا الکتابين بصورة مشترکة. و في النهاية تم تقييم سلسلة العربية للعالم التعليمي أفضل من سلسلة مينا التعليمة من حيث المؤشرات. 

الكلمات الرئيسية

عنوان المقالة [English]

Comparative Evaluation and Analysis of Two Arabic and Persian Language Teaching Resources (Al-’Arabiya Lale’alam & Mina) from Teachers’ Perspective

المؤلفون [English]

  • Zahra Abbasi 1
  • Yaser Zanganeh 2

1 Persian language and literature department, humanities faculty. Tarbiat Modares university

2 PhD student in Arabic languge, University of Lebanon

المستخلص [English]

Arabic and Persian are two languages of Islamic world and choosing second language references to achieve pedagogical goals is important. Using Cunningworth indices (2007), this study examines and compares Al-’Arabiya Lale’alam and Mina series. In particular, the question as to what extent the content of these books confirmed Cunningworth indices from Arabic and Persian language teachers’ point of view and which textbook outperforms and achieves a better rank. A developmental and survey research method was adopted in this study. 10 Arabic teachers and 10 Persian teachers filled out a scale. Findings of this study indicated that teachers of Al-’Arabiya Lale’alam and Mina series described both textbooks as appropriate textbooks. Al-’Arabiya Lale’alam was considered to be presenting decent grammatical lessons, vocabulary teaching, phonology and pronunciation. Mina was considered to be better in covering discourse issues, grading index, methods of teaching, methods of learning. Regarding formal writing and speaking indexes, the textbooks obtained the same ranks. Also, the content appears to be the more important in Arabic textbooks. The content analyses of the textbooks showed that communicative approach was followed in both textbook. In general, Al-’Arabiya Lale’alam received more positive comments and evaluation than Mina.

الكلمات الرئيسية [English]

  • Design Indicators of the Language Learning System
  • Evaluation Indicators
  • Al-’Arabiya Lale’alam
  • Mina
  • Persian language teaching
  • Arabic language teaching
اسلام یسری، علی وزملاؤه. (2015). العربیة للعالم. الطباعة الثانیة. القاهره: مرکزالدیوان.
اسماعیلی، سجاد. (1396). «نگاهی نقادانه به کتاب تعلیم اللّغه العربیه لغیر النّاطقین بها؛ النّظریه والتّطبیق از منظر تحلیل محتوا». پژوهشنامه انتقادی متون و برنامه‌های علوم انسانی. شماره 44. ص23- 45.
امانی ملکوتی، فاطمه. (1389). «بررسی تحلیلی کتابهای آموزش زبان فارسی به عنوان زبان خارجی». پایان نامه کارشناسی ارشد. تهران: دانشگاه پیام نور.
آریان، حسین و همکاران. (1395). «بررسی چگونگی آموزش دستور زبان در کتاب اول آموزش زبان و فرهنگ ایران به غیر فارسی زبانان (آزوفا)». مجله پژوهش و نگارش کتب دانشگاهی. شماره 38. ص 1- 25.
تبریزمنش، معصومه. (1387). بررسی مجموعه فارسی بیاموزیم از منظر فرانقش تجربی بر اساس چارچوب نظری دستور نقشگرای نظاممند هلیدی. پایان نامه کارشناسی ارشد. تهران: دانشگاه شهید بهشتی.
جلائی، مریم. (1396). «بررسی و نقد کتاب نحو تعلیم اللغه العربیه وظیفیاً». پژوهشنامه انتقادی متون و برنامه‌های علوم انسانی. شماره 44. ص47- 58.
خراط طاهردل، تهمینه. (1388). جلوه های فرهنگ در کتب آموزش زبان فارسی به غیر فارسی زبانان. پایان نامه کارشناسی ارشد. تهران: دانشگاه علامه طباطبایی.
داوری اردکانی، نگار و هاجر آقاابراهیمی. (1391). «ارزیابی اصالت متون سه کتاب آموزش زبان فارسی به غیرفارسی زبانان از دیدگاه انسجام». پژوهش‌نامه آموزش زبان فارسی به غیر فارسی زبانان. سال اول. شماره 1. ص 151- 168.
رشیدی، ناصر و سمعان سعیدی. (1393). «تحلیل گفتمان انتقادی کتاب فارسی امروز برای دانشجویان خارجی بر اساس چارچوب تحلیلی ون دایک و وون لیوون». پژوهش و نگارش کتب دانشگاهی. شماره 33. ص100- 126.
رضاپور، ابراهیم. (1392). «درجه بندی و چینش متون آموزش زبان فارسی به غیر فارسی زبانان بر پایه گذرایی و استعاره دستوری». پژوهشنامه آموزش زبان فارسی به غیر فارسی‏زبانان. سال دوم. شماره 3. ص 1- 20.
رضایی، حدائق و محمد علیپور. (1391). «بررسی متون خوانداری مجموعه فارسی بیاموزیم براساس نقش های هفتگانه زبان از دیدگاه هلیدی». پژوهشنامه آموزش زبان فارسی به غیر فارسی زبانان. سال اول. شماره 2. ص 163- 180.
رضایی، والی و آمنه کوراوند. (1393). «ارزیابی دستور آموزشی در کتاب‌های آموزش زبان فارسی به غیر فارسی‌زبانان». پژوهشنامه آموزش زبان فارسی به غیر فارسی‌زبانان. سال سوم. شماره 3. ص 117- 142.
رییسی، نفیسه و محسن محمدی فشارکی. (1394). «توصیف و نقد دستوری مجموعه کتابهای آموزش فارسی به فارسی جامعة المصطفی». فنون ادبی. شماره 13. ص 71- 86.
رئیسی مبارکه، نفیسه. (1395). «چهره فرهنگ و خلقیات ایرانی در کتاب‌های آموزش زبان فارسی به انگلیسی زبانان». مطالعات آموزش زبان فارسی. شماره 3. ص 82- 103.
سارلی، ناصرقلی (1390). «نقد کتاب زبان فارسی؛ تألیف دکتر صفار مقدم». مجموعه مقالات هفتمین همایش بین المللی استادان زبان و ادبیات فارسی. تهران: شورای گسترش زبان فارسی.
صحرایی، رضا مراد و منیره شهباز. (1391). «تحلیل محتوایی منابع آموزش زبان فارسی بر پایه انگاره نیل اندرسون». پژوهشنامه آموزش زبان فارسی به غیر فارسی زبانان. سال اول. ص 1- 30.
صحرایی، رضا مراد و همکاران. (1396). مینا. چاپ اول. تهران: کانون زبان ایران.
طالبی، مروارید و رضا مراد صحرایی. (1396). «بازنمایی نقش‌ها و مفاهیم زبان در دو مجموعه آموزشی فارسی بیاموزیم و زبان فارسی». جستارهای زبانی. شماره 36. ص 127- 153.
غفاری مهر، مهرخ. (1383). «بررسی دو مجموعه آموزشی آزفا و فارسی بیاموزیم از دیدگاه نقشگرای هلیدی». پایان نامه کارشناسی ارشد. تهران: دانشگاه علامه طباطبایی.
قلیفامیان، علیرضا. (1392). «آغازه و پایانه کلامی در درسنامههای آموزش زبان فارسی به غیر فارسی زبانان». پژوهشنامه آموزش زبان فارسی به غیر فارسی زبانان. سال دوم. شماره 1. ص 99- 116.
کیاشمشکی، لیلا و رضامراد صحرائی. (1397). «ارزیابی مجموعه آموزشی فارسی شیرین است بر مبنای مجموعه شاخص‌های کانینگزورث». زبان پژوهی. دوره 10. شماره 27. ص 147-169.
محمدی رکعتی، دانش و سکینه زارعنژاد. (1396). «سطوح اهداف آموزشی در تمرین‌های مجموعه‌های آموزشی صدیالحیاه و العربیه بین یدیک (تحلیل محتوا براساس طبقه بندی اندرسون و کراثول در حیطه شناختی)». جستارهای زبانی. شماره 40. ص 1- 26.
میردهقان، مهین ناز. (1395). مجموعه مقالات برگزیده نخستین همایش ملی واکاوی منابع آموزش زبان فارسی به غیر فارسی‌ زبانان. تهران: نویسه پارسی.
میردهقان، مهینناز و همکاران. (1392). «تحلیل مجموعه کتاب های زبان فارسی از منظر نشانه شناسی فرهنگی». پژوهشنامه آموزش زبان فارسی به غیر فارسی زبانان. سال دوم. شماره 1. ص 37- 68.
نظری منظم، هادی و سیدرضا موسوی. (1395). «نقد و بررسی نقش آموزشی تصویر در کتاب‌های آموزش زبان عربی به غیر عرب زبان‌ها (بررسی موردی کتاب تاریخ الادب العربی. اثر حنا الفاخوری)». پژوهش و نگارش کتب دانشگاهی. شماره 39. ص 26- 44.
نوربخش، ماندانا و داوود ملکلو. (1393). «بازنمایی دین در کتابهای آموزش زبان فارسی به غیر فارسی زبانان». پژوهشنامه آموزش زبان فارسی به غیر فارسی زبانان. دوره سوم. شماره 3. ص 93- 116.
هادی زاده، محمدجواد و همکاران. (1397). «ارزیابی محتوای دستور در منابع آموزش زبان فارسی به غیر فارسی زبانان بر پایه رویکرد دستور آموزشی». پژوهشنامه آموزش زبان فارسی به غیر فارسی زبانان. سال 7. شماره 2. ص 21- 44.
Cunningsworth, A. (1995). Choosing your Coursebook. Oxford: Heinemann.
Cunningsworth, A. (2002). Choosing your coursebook. Cambridge: Cambridge University Press
Cunningsworth, A. (2007). Choosing your coursebook. Oxford, England: Heinemann